Jan (Janik)

Pochodził z rodziny możnowładczej z Małopolski. Był gruntownie wykształcony. Około 1142 roku objął biskupstwo wrocławskie, sprawując urząd przez trzy lata. W tym czasie założył m.in. szkołę katedralną we Wrocławiu oraz ufundował pierwszy na ziemiach polskich klasztor cystersów w Brzeźnicy-Jędrzejowie, do którego sprowadził zakonników z francuskiego opactwa Marimond. Janik, podobnie jak jego poprzednik Jakub ze Żnina, był bardzo aktywny politycznie. W sporze o schedę po Bolesławie Krzywoustym stanął po stronie książąt juniorów, którym praw do dziedziczenia odmawiał najstarszy z synów Krzywoustego Władysław zwany Wygnańcem. W materiałach źródłowych niewiele jest wzmianek dotyczących wewnątrzkościelnej działalności abp. Janika. Z całą pewnością troszczył się o ugruntowanie ożywionego za czasów Jakuba ze Żnina kultu św. Wojciecha. Dbał też o cystersów, których do Polski sprowadził, i którzy, po Jędrzejowie, osiedlili się także w Łeknie, co potwierdza, najstarszy zachowany w Polsce dokument fundacyjny datowany na 1153 rok. Dokument ten opatrzony jest pieczęcią, na której znajduje się podobizna Janika oraz napis Archiepiscopus Polonie. Z racji wykształcenia występuje wraz z biskupem krakowskim Mateuszem w pierwszych księgach Kroniki Wincentego Kadłubka jako interlokutor dialogu o historii Polski. Zmarł 11 lub 12 marca pomiędzy 1167 a 1177 rokiem.

Fot. miniatura S. Samostrzelnika z Żywotów Arcybiskupów Gnieźnieńskich, Biblioteka Narodowa