
Jubileusz archidiecezji i metropolii gnieźnieńskiej
Jest najstarszą metropolią kościelną w Polsce. Decyzja o jej utworzeniu zapadła już w 999 roku, w Rzymie, przy okazji kanonizacji św. Wojciecha. Papieski dekret został zrealizowany i ogłoszony na słynnym Zjeździe Gnieźnieńskim w roku 1000, a pierwszym arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim został Radzym Gaudenty – brat przyrodni św. Wojciecha, który sam o sobie mówił „biskup św. Wojciecha”.
Fundacja i erekcja archidiecezji gnieźnieńskiej miała miejsce w latach 999-1000 za rządów Bolesława Chrobrego i pontyfikatu papieża Sylwestra II. Na synodzie rzymskim w 999 r., łącznie z kanonizacją św. Wojciecha, dokonał papież kanonicznej erekcji archidiecezji i na jej pasterza prekonizował brata Męczennika Radzyma Gaudentego, którego źródła historyczne nazywają archiepiscopus sancti Adalberti. W następnym roku, 1000, na słynnym zjeździe gnieźnieńskim dekret o erekcji arcybiskupstwa został zrealizowany przez legata papieskiego kardynała oblacjonariusza Roberta. Pierwszy wstrząs przeżyła archidiecezja gnieźnieńska w latach 1036-38, kiedy reakcja pogańska, a następnie najazd Brzetysława Czeskiego, całkowicie zdezorganizowały życie kościelne. Wydarzenia te tak opisuje Anonim zw. Gallem w swojej Kronice: „Nadto jeszcze, porzucając wiarę katolicką – czego nie możemy wypowiedzieć bez płaczu i lamentu – podnieśli bunt przeciw biskupom i kapłanom Bożym i niektórych z nich, jakoby w zaszczytniejszy sposób, mieczem zgładzili, a innych, jakoby rzekomo godnych lichszej śmierci, ukamienowali. W końcu zarówno od obcych, jak i od własnych mieszkańców Polska doznała takiego spustoszenia, że w zupełności niemal obraną została z bogactw i ludzi. Wtedy to Czesi zniszczyli Gniezno i Poznań i zabrali ciało św. Wojciecha. Ci zaś, co uszli z rąk wrogów lub którzy uciekli przed buntem swoich poddanych, uchodzili za rzekę Wisłę na Mazowsze. A wspomniane miasta tak długo pozostały w opuszczeniu, że w kościele św. Wojciecha męczennika i św. Piotra Apostoła dzikie zwierzęta założyły swe legowiska”. Pełną organizację archidiecezji gnieźnieńskiej przywrócił dopiero król Bolesław Śmiały (1058-1079). Można przypuszczać, że od samego początku archidiecezja otrzymała granice stałe, ze względu jednak na brak dokumentu erekcyjnego nie sposób dzisiaj je dokładnie określić. Przyjmuje się, że w skład ówczesnej archidiecezji gnieźnieńskiej wchodziła wschodnia część Wielkopolski, Kujawy, Łęczyckie, Sieradzkie, rozległe tereny Mazowsza i prawdopodobnie również leżąca na prawym brzegu Noteci kasztelania nakielska. Po raz pierwszy terytorium archidiecezji gnieźnieńskiej określiła bulla papieża Innocentego II Ex commisso nobis z dnia 7 lipca 1136 r. Dokument ten zwany Bullą Gnieźnieńską lub Złotą Bullą Języka Polskiego przechowywany jest w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie.