Jakub Świnka

Po śmierci Janusza w 1271 roku metropolia gnieźnieńska pozostawała przez ponad dekadę bez zarządu, chociaż tablica upamiętniająca arcybiskupów gnieźnieńskich i prymasów Polski u wejścia do podziemi katedry gnieźnieńskiej wspomina dwóch nieznanych bliżej hierarchach: Wlostibiriusa i Henryka z Bremy. W 1283 roku Kapituła Katedralna wybrała jednomyślnie kantora gnieźnieńskiego Jakuba Świnkę, wielkiego orędownika zjednoczenia rozdrobnionej podziałem dzielnicowym Polski. Nie ma informacji i miejscu i dacie urodzenia, ani zdobytym wykształceniu. Pochodził prawdopodobnie z możnego śląskiego rodu osiadłego w Wielkopolsce. W czasie posługi arcybiskupiej rozwinął szeroką działalność synodalną, wprowadzając nowe ustawodawstwo. Przeciwstawiał się napływowi duchowieństwa niemieckiego do Polski i przyczynił do ożywienia kultu św. Wojciecha. W 1295 roku koronował w katedrze gnieźnieńskiej Przemysła II na króla Polski, wspierając wcześniej jego politykę zjednoczeniową. W 1300 roku koronował w tej samej świątyni Wacława II Czeskiego, nie ukrywając przy tym swojej niechęci do rządów obcych. Odpowiedniego kandydata na polski tron widział w Władysławie Łokietku, którego zresztą wspierał, choć jego rządów nie doczekał. Zmarł 4 marca 1314 roku w Uniejowie. Pochowany został w katedrze gnieźnieńskiej. Potomni uznali w nim najwybitniejszego ustawodawcę XIII wieku i męża opatrznościowego, który uchronił naród przed zniemczeniem i w dużym stopniu przyczynił się do odnowienia Królestwa Polskiego.

Fot. miniatura S. Samostrzelnika z Żywotów Arcybiskupów Gnieźnieńskich, Biblioteka Narodowa