Biskupi pomocniczy

Instytucja biskupów pomocniczych pojawia się w Kościele w XII w. Pierwsze wzmianki o biskupach pomocniczych w archidiecezji gnieźnieńskiej pochodzą z końca XII w. Wyręczali oni arcybiskupa w funkcjach sakralnych, nie posiadając żadnych kompetencji administracyjnych. Biskupami pomocniczymi w średniowieczu byli z reguły zakonnicy. Abp Jan Łaski wraz z kapitułą metropolitalną wydał zarządzenie w 1517 r., że na stanowisko biskupów pomocniczych będą powoływani kanonicy kapituły katedralnej. Ich źródłem utrzymania, na mocy decyzji arcybiskupiej, wydanej w 1526 r., były bogate probostwa w Żninie i Uniejowie oraz wsie arcybiskupie: Przybyszyce, Modła i Rozworzyn.

Na podstawie przywilejów abp. Piotra Gamrata z 1543 r. i abp. Stanisława Karnkowskiego z 1583 r. kapituła katedralna miała prawo do prezentowania 3 kandydatów na stanowisko biskupa pomocniczego. Od XIX w. arcybiskupi sami wybierali biskupów pomocniczych i przedstawiali ich 8 do zatwierdzenia Stolicy Apostolskiej. Odtąd pełnili oni także funkcję wikariuszy generalnych z kompetencjami określonymi im przez arcybiskupa. W ostatnich latach w podziemiach kościoła św. Piotra na cmentarzu pod tym wezwaniem przygotowano kryptę, gdzie gnieźnieńscy biskupi pomocniczy znajdują wieczne odpoczywanie.

Poczet biskupów pomocniczych
  • Paweł 1299-1308
  • Dominik 1310-1323
  • Andrzej Wasiło 1377-1382
  • Jan 1404-1411
  • Piotr 1411-1412, 1414-1415
  • Erazm 1414, zarządzał archidiecezją gnieźnieńską 1420-1424
  • Jan 1434, zarządzał archidiecezją 1437-1440, 1447-1468
  • Antoni 1469-1476
  • Andrzej z Opalenicy 1476 – po 1480
  • Wojciech z Secemina 1493
  • Jan z Radziejowa ok. 1497
  • Maciej 1498
  • Jan 1501-1517
  •  Mikołaj 1517-1526
  • Jan Rusiński 1527-1541
  • Sebastian Żydowski 1541-1560
  • Stanisław Falęcki 1562-1581
  • Jan Gniazdowski 1583-1608
  • Andrzej Wilczyński 1608-1625
  • Andrzej Gembicki 1628-1638
  • Jan Madaliński 1640-1644
  • Adrian Grodecki 1644-1658
  • Kasper Trzemeski 1660-1665
  • Jan Buzeński 1667-1674
  • Wojciech Stanowski 1676-1693
  • Konstanty Józef Zieliński 1694-1700
  • Stefan Mdzewski 1700-1718
  • Franciszek Kraszkowski 1719-1731
  • Józef Michał Trzciński 1732-1738
  • Krzysztof Dobiński 1738-1769
  • Kornel Przedwojski 1768-1793
  • Jan Karski 1771-1784
  • Józef Korytowski 1785-1790
  • Stefan Łubieński 1790-1808
  • Michał Mateusz Kosmowski 1791-1804
  • Ignacy Bardziński 1809-1813
  • Józef Gembart 1814-1821
  • Marcin Siemieński 1816, zarządzał archidiecezją 1818-1821, 1825-1831
  • Kajetan Kowalski 1833-1840
  • Anzelm Brodziszewski 1841-1866
  • Józef Cybichowski 1867-1887
  • Jan Korytkowski 1888 (nominat)
  • Antoni Andrzejewicz 1890-1907
  • Wilhelm Kloske 1910-1924
  • Antoni Laubitz 1924-1939
  • Lucjan Bernacki 1946-1975
  • Antoni Baraniak 1951-1957
  • Jan Czerniak 1959-1981
  • Władysław Rubin 1964-1979
  • Szczepan Wesoły 1969-2003
  • Jan Michalski 1975-1989
  • Jerzy Dąbrowski 1982-1991
  • Jan Nowak 1982-1996
  • Bogdan Wojtuś 1988-2012
  • Stanisław Gądecki 1992-2002
  • Wojciech Polak 2003-2014
  • Krzysztof Wętkowski od 2012