Inowrocław: „kamień ze ściany zawoła”
W obecności Prymasa Polski abp. Wojciecha Polaka i naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha w Inowrocławiu otwarto 9 marca lapidarium – miejsce pamięci o żydowskiej społeczności miasta. Uroczystości towarzyszyła wystawa o tej samej tematyce.
Lapidarium jest plenerową wystawą upamiętniającą żydowską społeczność Inowrocławia. Dzięki przychylności władz kościelnych archidiecezji gnieźnieńskiej wyodrębniono obszar, gdzie takie miejsce mogło zostać wybudowane. Jest to teren administrowany przez inowrocławską parafię pw. Zwiastowania NMP, który oddany został w dzierżawę powiatowemu Muzeum im. Jana Kasprowicza.
Obszar, na którym wybudowano lapidarium, to teren byłego cmentarza żydowskiego, który istniał od 1886 do II wojny światowej, kiedy został zniszczony przez Niemców. Żydowskie nagrobki posłużyły wówczas do brukowania placu i ulic Inowrocławia. Staraniem powiatu inowrocławskiego i Muzeum im. Jana Kasprowicza wydobyto je i zabezpieczono. W lapidarium zamontowano w całości lub fragmentach 600 macew, czyli żydowskich steli nagrobnych.
„Dzisiejszy dzień jest dla mnie wielką radością. Możemy się spotkać i wspólnie oddać część naszym siostrom i braciom, którzy żyli na tej kujawskiej ziemi i wspólnie z nami budowali jej dobro, cierpieli i tutaj umierali” – mówił abp Wojciech Polak, który razem z Michaelem Schudrichem położył na macewach kamienie, upamiętniając w ten sposób zmarłych.
Inowrocławskie lapidarium nawiązuje w swojej formie do jerozolimskiej Ściany Płaczu. W środku bryły pozostawiono wąską szczelinę, przez którą przebija światło. Na macewach widoczne są imiona dawnych mieszkańców tej ziemi: Ahron, Awraham, Cwi Hirsz, Ejdel, Jaakow, Jehuda, Josef, Meir, Miriam, Mosze, Rachel, Riwka, Sara i wiele innych. Za ścianą i w gabionach złożono setki małych fragmentów macew.
O historii miejsca informują tablice w języku polskim, hebrajskim, angielskim i niemieckim, na których umieszczono słowa z księgi proroka Habakuka: „kamień ze ściany zawoła”.
Uroczystości otwarcia lapidarium towarzyszyła wystawa w Muzeum im. Jana Kasprowicza „Zostały tylko kamienie. Żydzi w Powiecie Inowrocławskim”.
