Królewskie Drzwi Gnieźnieńskie

Dwunastowieczne romańskie Drzwi Gnieźnieńskie, jedyne takie w Polsce i jedne z kilkunastu w Europie, były tematem kolejnego wykładu zorganizowanego w Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej w ramach przygotowań do przyszłorocznego jubileuszu koronacji Bolesława Chrobrego. Ich historię, bogatą treść i niesamowitą symbolikę przybliżyli słuchaczom dr hab. Monika Jakubek-Raczkowska i dr hab. Juliusz Raczkowski z Uniwersytety im. Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Kiedy i gdzie Drzwi Gnieźnieńskie zostały odlane? Co wiemy o ich twórcach i technologii wykonania? Skąd taki szczególny – inny niż na pozostałych tego typu zabytkach – program ikonograficzny, ukazujący życie i śmierć św. Wojciecha? Czy fundatorom Drzwi Gnieźnieńskich chodziło wyłącznie o ożywienie i umocnienie kultu pierwszego patrona Polski i zarazem patrona Gniezna, czy może mieli na uwadze także inny cel? I skąd przydomek królewskie? Na te i wiele innych pytań odpowiedzieli prelegenci, dzieląc się z uczestnikami spotkania ogromną wiedzą i wynikami dotychczasowych badań.

„Drzwi gnieźnieńskie należą do grupy kilkunastu zachowanych egzemplarzy monumentalnych drzwi lanych, z których spora część pochodzi z Bizancjum, a zatem została do Europy sprowadzona, głównie z w XI wieku. Sam fakt przynależności Drzwi Gnieźnieńskich do tej nielicznej grupy wyjątkowych, prestiżowych, kosztownych i trudnych technologicznie obiektów przemawia za ich unikatowością. Na tle polskiego dziedzictwa kulturowego są one absolutnie wyjątkowe” – przyznała dr hab. Monika Jakubek-Raczkowska, dodając, że równie unikatowy jest ich program ikonograficzny, są bowiem jedynymi rzeźbionymi drzwiami średniowiecznymi, które są w całości skoncentrowane na osobie lokalnego świętego.

Drzwi, jak przyznał, dr hab. Juliusz Raczkowski są przykładem niezwykle wysokich umiejętności i kunsztu XII-wiecznych rzemieślników. Sama technologia – jak tłumaczył – znana była od wieków i nazywana jest techniką wosku traconego. To, co w tym aspekcie Drzwi Gnieźnieńskie wyróżnia to fakt, że lewe skrzydło zostało odlane w całości, co było zadaniem niezwykle wymagającym.

Sobotniej prelekcji  towarzyszyła wystawa poświęcona Drzwiom Gnieźnieńskim, którą będzie można oglądać w Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej, i która czynna będzie w czasie uroczystości świętowojciechowych 27 i 28 kwietnia.

Zapraszamy do obejrzenia rozmowy z dr. hab. Moniką Jakubek-Raczkowską i dr. hab. Juliuszem Raczkowskim nt. Drzwi Gnieźnieńskich.

Fot. Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej