KRUSZWICA par. pw. św. Ap. Piotra i Pawła

Dekanat kruszwicki

88-153 Kruszwica
ul. Kolegiacka 26
tel: 52 351 60 40
e-mail: kruszwica4@archidiecezja.pl
www: strona parafii

Duchowni pracujący w parafii

Proboszcz: ks. Marcin KULCZYNSKI
Wikariusz: ks. Jacek BARTMAŃSKI
Wikariusz: ks. Daniel LESZCZYŃSKI

Porządek Mszy św.

Niedziele: 8:00, 10:00, 12:00, 16:00
Dni powszednie: 7:00, 18:00

Rys historyczny

Jeden z najlepiej zachowanych zabytków architektury romańskiej w Polsce. Dzieje kruszwickiej kolegiaty sięgają XII wieku i choć na przestrzeni wieków była kilkakrotnie przebudowywana, zachowała prawie nienaruszony układ przestrzenny i bryłę (poza przebudowaną w XVI wieku fasadą zachodnią). Jest to trójnawowa bazylika filarowa zbudowana na planie krzyża łacińskiego z transeptem, murowana z ciosów piaskowcowych i granitowych, orientowana, prezbiterium jest wyodrębnione, jednoprzęsłowe zakończone półkolistą apsydą. Po obu jego stronach w 1. poł. XII wieku dobudowano boczne kaplice nadając kościołowi wygląd charakterystyczny dla ówczesnych świątyń benedyktyńskich. Elewację wschodnią tworzy pięć półokrągłych apsyd o różnej wielkości. Zachodnia fasada, niegdyś dwuwieżowa, ma obecnie jedną późnogotycką wieżę, nakrytą hełmem namiotowym. Od strony południowej do kościoła prowadzą trzy romańskie portale, portal północny jest zamurowany. Wnętrze w całej swej surowości i prostocie form w wysokim stopniu nosi cechy autentycznej bazyliki romańskiej – nakryte jest żelbetowymi stropami z okładziną modrzewiową imitującą strop belkowy. Niegdyś ściany kościoła pokrywała polichromia, a posadzka ułożona była z płytek ceramicznych, pokrytych barwną glazurą. W apsydzie głównej znajduje się okno ze współczesnym witrażem, a w 1980 roku umieszczono w niej ołtarz kamienny w stylu romańskim. W przyziemiu wieży północnej i przestrzeni międzywieżowej zachowały się sklepienia rozpięte na skrzyżowanych gurtach. Bazy wszystkich kolumn są ozdobione szponami. W latach 1954-1956 kościół został odrestaurowany i przywrócono mu formy architektury romańskiej. W 1970 roku papież Paweł VI nadał kolegiacie godność bazyliki mniejszej. Wśród licznych zabytków wymienić należy: XVII-wieczne marmurowe płyty poświęcone początkom kościoła i pierwszym biskupom kruszwickim, w północnym portalu ściany wmurowana jest płyta nagrobna Zofii Oporowskiej (zm. w 1500 r.), żony Jana, starosty kruszwickiego; romańską chrzcielnicę z piaskowca w kształcie kielicha z przełomu XII wieku oraz granitową kropielnicę. W apsydach bocznych znajdują się XVII-wieczne obrazy: św. Joachima, Świętego Krzyża, a w prezbiterium po lewej stronie obraz o początkach chrześcijaństwa nad Gopłem. Cennym zabytkiem jest też pochodząca z początku XVI wieku późnogotycka Grupa Ukrzyżowania na belce tęczowej. W nawie głównej wiszą dwa okazałe żyrandole: mosiężny z 1643 roku i pozłacany. Z barokowego XVIII-wiecznego wyposażenia zachowały się też intarsjowane konfesjonały i ławki. Liczne obrazy i inne dzieła sztuki z kolegiaty kruszwickiej zdeponowane są w Muzeum Archidiecezjalnym w Gnieźnie.

Święto patronalne:
św. Ap. Piotr i Paweł, 29.06
Narodzenie NMP, 8.09

Inne kościoły i kaplice:
świetlica przystosowana do odprawiania Mszy św. w Szarleju