Lądzkie skarby na Zamku Królewskim

Średniowieczne tkaniny dekorujące relikwie głów towarzyszek św. Urszuli – bezcenne znalezisko z pocysterskiego opactwa w Lądzie n. Wartą, oglądać można na Zamku Królewskim w Warszawie. Otwarta 26 czerwca ekspozycja potrwa tylko do 7 lipca.

Kult św. Urszuli zaczął się rozwijać w IX wieku i przez kolejne 300 lat obrósł w liczne, barwne i niezrozumiałe dla współczesnego człowieka elementy, które stanowią jednak – jak mówił w czasie otwarcia ekspozycji ks. dr Janusz Nowiński SDB z Instytutu Historii Sztuki UKSW, kustosz zabytków dawnego opactwa w Lądzie – cudowny komentarz do świata średniowiecza i klimatu, w którym żyli ówcześni ludzie, głęboko wierzący w to, co słyszą, a przede wszystkim w to, co czytają. Według tej rozbudowanej legendy Urszula, córka króla Brytów, wyruszyła ze swoimi towarzyszkami na pielgrzymkę do Rzymu. Wracając z niej, pod murami Kolonii wraz z towarzyszkami straciła życie z rąk Hunów, którzy oblegali miasto. W pierwotnej wersji Urszuli towarzyszyło 11 kobiet. Legenda była jednak wielokrotnie przepisywana i jeden z kopistów rozwinął łaciński skrót oznaczający 11 dziewic-męczennic do 11 tysięcy, co dalej powielano. W XII wieku przy rozbudowie Kolonii natrafiono na późnoantyczne cmentarzysko i znalezione tam liczne pochówki uznano za miejsce spoczynku towarzyszek Urszuli. Odkryte szczątki, jako relikwie, szybko trafiły do klasztorów i kościołów w całej Europie, również do opactwa cystersów w Lądzie n. Wartą, którzy propagowali kult św. Urszuli i jej towarzyszek. Zgromadzony przez mnichów zbiór jest największym w Polsce i jednym ze znaczniejszych w Europie. Liczy 55 głów relikwiarzowych, czyli najcenniejszych relikwii oraz liczne szczątki kostne, które obecnie są eksponowane w ołtarzu-relikwiarzu dedykowanym św. Urszuli. W 2011 roku przeprowadzono szczegółowe badania i konserwację wybranej grupy głów reliwiarzowych i dekorujących je tkanin. Część z nich została wystawiona na Zamku Królewskim w Warszawie. Są to bezcenne średniowieczne materie, a wśród nich prawdziwa perła – unikatowa, tkana złotem jedwabna tkanina z ponad 60 herbami średniowiecznego rycerstwa. Jest to – jak przyznał podczas otwarcia ekspozycji dr Przemysław Mrozowski, zastępca dyrektora ds. naukowych i muzealnych Zamku Królewskiego – jeden z najcenniejszych w Europie zabytków wczesnej sztuki heraldycznej. Większość z herbów na tkaninie z Lądu została zidentyfikowana. Można sądzić, że upamiętniały one dobroczyńców klasztoru cysterskiego w Altenbergu, skąd czaszkę z tkaniną przesłano do Lądu

Dla zainteresowanych tematem artykuł ks. dr. Janusza Nowińskiego SDB

BK
Fot. www.wsdts.pl Para relikwii głów w oprawie tkanin oraz czaszka okryta tkaniną dekorowaną tarczami ze znakami herbowymi.