Muzeum AG: rozpoczęły się wykłady z historii sztuki
W Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej rozpoczął się 3 grudnia cykl wykładów przybliżających historię Kościoła gnieźnieńskiego i jego materialne dziedzictwo w perspektywie zabytków i dzieł sztuki sakralnej zachowanych w bazylice prymasowskiej, skarbcu gnieźnieńskim i archiwum archidiecezjalnym. W kursie uczestniczy 50 słuchaczy, także spoza Gniezna i archidiecezji gnieźnieńskiej.
Cykl zainaugurował wykład ks. dr. Michała Sołomieniuka, dyrektora Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, który omówił krótko zasoby archiwalne i biblioteczne placówki skupiając się na najcenniejszych i najbardziej znanych obiektach m.in.: Bulli gnieźnieńskiej (zwanej złotą) z 1136 roku, ewangeliarzu karolińskim z 800 roku – najstarszej rękopiśmiennej księdze w Polsce oraz Złotym Kodeksie Gnieźnieńskim powstałym w ostatniej ćwierci XI wieku, który przymiotnik złoty zyskał nieprzypadkowo, bowiem cały jego tekst wymalowany został złotem malarskim. Słuchacze mieli również okazję posłuchać o niebagatelnym zbiorze dokumentów pergaminowych i papierowych, listów (także królewskich), których w archiwum jest ponad 5 tysięcy oraz o stosunkowo nowym odkryciu z 2015 roku, kiedy znaleziono w katedrze gnieźnieńskiej dokumenty sądu kościelnego, datowane na okres od końca wieku XIV do lat trzydziestych wieku XVI. Podarte i pomięte, obiegowe dokumenty sądowe, przetrwały jako element budulca w sklepieniach naw bocznych katedry do lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku. W sumie to około dwa tysiące jednostek, zachowanych w całości lub w większych fragmentach, do czego dochodzi bardzo dużo fragmentów o niewielkich rozmiarach.
Pierwsze kursowe spotkanie było również okazją do zapoznania się z najważniejszymi eksponatami muzealnej ekspozycji m.in. z bezcennym kielichem św. Wojciecha, który (konkretnie agatowy kubek stanowiący czaszę kielicha) miała podarować męczennikowi cesarzowa Teofano, matka cesarza Ottona III. Przewodnikiem po muzealnych salach była pracująca w muzeum Barbara Nowicka. W gablotach i na ścianach wyeksponowana jest tylko część bogatego w zabytki katedralnego skarbca, który dodatkowo uzupełniają artefakty m.in. cenne rzeźby i obrazy pochodzące z różnych kościołów archidiecezji gnieźnieńskiej. Uczestnicy mieli również okazję poznać kolekcję portretów trumiennych, która należy do największych w Polsce.
Trzeci z wykładów pierwszego kursowego zjazdu poprowadził historyk ks. dr Łukasz Krucki, zastępca dyrektora Archiwum Archidiecezjalnego, który przybliżył słuchaczom powstanie archidiecezji gnieźnieńskiej i jej dzieje w okresie staropolskim w sposób syntetyczny i zarazem atrakcyjny, przeplatając fakty i daty interesującymi dygresjami i ciekawostkami. Była to jednocześnie okazja, by przypomnieć sobie najdawniejszą historię Polski, która z historią Kościoła na naszych ziemiach jest nierozerwalnie związana. Dalsze dzieje archidiecezji gnieźnieńskiej uczestnicy kursu poznają podczas następnych spotkań w kolejne grudniowe soboty.
Rozpoczęty w sobotę kurs obejmuje łącznie 63 godziny zegarowe. Po jego zakończeniu uczestniczy otrzymają specjalny certyfikat. Organizator – Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej przygotowało 50 miejsc i tylu chętnych się zgłosiło. Spotkania odbywać się będą co sobotę do 18 marca 2023. Poszczególne wygłady prowadzić będą specjaliści w swoich dziedzinach m.in. wykładowcy toruńskiego Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika: dr hab. Monika Jakubek-Raczkowska i dr hab. Juliusz Raczkowski, dr hab. Michał Woźniak, dr hab. Piotr Niemcewicz, oraz uznany gnieźnieński archeolog dr Tomasz Janiak, który w trakcie ostatnich prac wykopaliskowych na Wzgórzu Lecha, w ramach projektu „Ekspedycji Palatium. Gniezno 2019” odkrył przy kościele św. Jerzego pozostałości przedromańskich budowli datowanych na X bądź XI wiek.
B. Kruszyk KAI
Fot. B. Kruszyk
