Prymas dla KAI
„Kościół nie jest podmiotem, który tworzy ustawodawstwo państwowe i za nim głosuje, to jest praca parlamentu. Natomiast moralna ocena danych działań pozostaje w sferze Kościoła” – powiedział KAI Prymas Polski abp Wojciech Polak.
Metropolita gnieźnieński uczestniczył 8 października w przedpołudniowej sesji zebrania plenarnego KEP, poświęconej omówieniu stosunków państwo-Kościół. O autonomii państwa i Kościoła oraz próbach ingerencji państwa w sprawy Kościoła mówił na forum Episkopatu prof. Wojciech Łączkowski, emerytowany sędzia Trybunału Konstytucyjnego. Prof. Łączkowski przypomniał m.in. gdzie dokładnie regulowane są kwestie autonomii państwa i Kościoła w polskim prawie. Wskazał, że w polskim systemie prawnym kwestie autonomii są dosyć rozproszone, bowiem zawarte są zarówno bezpośrednio w Konstytucji i Konkordacie, jak też np. w aktach stanu cywilnego, czy w przepisach prawa finansowego.
Zdaniem Prymasa Polski abp. Wojciecha Polaka zarówno zapisy Konstytucji, jak i Konkordatu oraz ustaw o stosunku państwa do Kościoła katolickiego oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania pokazują wyraźnie, gdzie istnieje autonomia państwa i Kościoła oraz na czym ona polega. Pytany o stan stosunków między państwem a Kościołem w dwadzieścia pięć lat od odzyskania wolności i nawiązania stosunków dyplomatycznych między Rzeczpospolitą a Stolicą Apostolską, Prymas Polak ocenił, że relacje te na gruncie polskim „są na pewno relacjami autonomicznych podmiotów”. „Natomiast co do wzajemnej współpracy, to jest ona zawsze różna w różnych okresach i ma charakter dynamiczny” – stwierdził. W opinii metropolity gnieźnieńskiego uchwalone przed dwudziestu pięciu laty ustawy, „jeśli chodzi o pryncypia są słuszne i dobre, są przestrzegane, nie ma żadnej ingerencji z jednej czy z drugiej strony”.
Prymas przypomniał również, że Kościół nie jest podmiotem, który tworzy ustawodawstwo państwowe i za nim głosuje. „To jest praca parlamentu, natomiast moralna ocena danych działań pozostaje w sferze Kościoła” – podkreślił. „W stosunku do prawodawstwa kościelnego domagamy się szacunku dla tego, co jest autonomicznym działaniem Kościoła” – przypomniał abp Polak. Jak dodał, w procesie tworzenia prawa oznacza to, że „trzeba też uwzględniać specyfikę istnienia Kościoła”. „W szczegółach pewnie nie zawsze jest to brane pod uwagę, ale wtedy istnieje możliwość, by to wyjaśnić” – zauważył.
Podał również przykład ustawy odnoszącej się m.in. do działalności leczniczej podmiotów kościelnych. Organizacje Kościoła prowadzące taką działalność w toku prac nad ustawą zgłaszały wątpliwości, że proponowane na pewnym etapie rozwiązania są sprzeczne z zapisami ustawy o stosunku państwa do Kościoła katolickiego, a zatem w praktyce wykluczą je z takiej aktywności. „Ale na wniosek Kościoła w toku legislacyjnym zwrócono uwagę, że ta ustawa nie może się kłócić ze statutową działalnością jednostek kościelnych” – przypomniał abp Polak. „To przykład, że trzeba czasem otwierać oczy prawodawcy na istniejące uregulowania prawne dotyczące Kościoła” – dodał Prymas.
Pytany o spór dotyczący prawa do sprzeciwu sumienia abp Polak podkreślił, że klauzula sumienia nie jest kategorią kościelną i nie dotyczy tylko osób wierzących. „Jest kategorią ogólnoprawną. Kościół, przypominając o jej istnieniu w porządku prawnym, wskazuje, że jej źródła są niereligijne, ale ogólnoludzkie” – powiedział Prymas Polski. KAI
