Prymas w Gdańsku

„Potrzeba nowego sposobu obecności chrześcijan w świecie – nowej gorliwości oraz nowych metod głoszenia i dawania świadectwa Ewangelii” – mówił abp Wojciech Polak podczas debaty „Siła dialogu. Chrześcijanie we współczesnym świecie”, która odbyła się w ramach 9. Dialogów Świętojańskich.

Nawiązując do tematu spotkania abp Wojciech Polak, idąc za myślą papieża Franciszka z adhortacji apostolskiej Evangelii gaudium, wskazał na wartość dialogu jako formy spotkania, która, jako taka, domaga się „zarówno uwagi, jak i konkretnej wrażliwości skierowanej na drugiego”. Dialog – tłumaczył za Janem Pawłem II – to coś więcej niż rozmowa czy wymiana myśli. To postawa charakteryzująca się zdolnością takiego mówienia, aby drugi mógł nas usłyszeć i zrozumieć, i jednocześnie takiego słuchania, abyśmy my mogli zrozumieć drugiego. Jest to więc postawa głęboko ludzka i zarazem głęboko chrześcijańska, ma bowiem u podstaw otwartość na człowieka i może służyć rozładowaniu napięć.

Odnosząc się do pytania o obecność chrześcijan we współczesnych świecie abp Polak stwierdził, że najpierw potrzeba roztropnego rozpoznania i rozeznania tego świata. Jak przyznał, z całą pewnością kończy się epoka Kościoła ludowego, a więc takiego, do którego przynależność była warunkowana bardziej siłą kultury i mocą państwa, niż wolnym wyborem. Dziś ta przynależność jawi się jako sprawa osobistej decyzji to zaś skutkuje spadkiem liczby praktykujących i w konsekwencji także spadkiem liczby powołań.

„W tym kontekście rodzą się pytania już nie tylko o sposób obecności Kościoła w tym świecie, ale wręcz o to, co dalej? Czy Kościół przetrwa w realiach ponowoczesnego świata, w którym króluje pluralizm, relatywizm i sceptycyzm, a nierzadko i nihilizm?” – pytał Prymas.

Wskazując na polską rzeczywistość stwierdził, że jesteśmy u kresu epoki „po komunizmie” (po roku 1989) i społeczeństwo wkracza w nowy etap, w którym „już nie tylko młodzi są inni, ale wszyscy są inni”. To stawia przed Kościołem nowe wyzwania, także w obszarze wspomnianej obecności, która nie ma być powtórką z historii, ale obecnością na sposób nowy, domagający się nowej gorliwości, nowych metod głoszenia i dawania świadectwa Ewangelii, nowego języka komunikacji, także na linii hierarchia-wierni. Z kolei współpraca hierarchii kościelnej z władzą – mówił Prymas – powinna być ograniczona tylko do tych obszarów, gdzie jest ona konieczna. Kościół bowiem nie może być zbratany z żadną partią polityczną, bo taki alians zawsze skutkuje przegraną Kościoła.

Kontynuując wątek obecności Kościoła we współczesnym świecie abp Polak zwrócił też uwagę na zmianę akcentów. Odwołując się do badań socjologicznych ks. prof. Janusza Mariańskiego i diagnozy ks. prof. Adama Przybeckiego powtórzył za tym ostatnim, że Kościół prowadząc w dzisiejszym świecie dzieło ewangelizacji będzie musiał częściej „odwoływać się do moralności miłości i przebaczenia niż moralności przykazań i zakazów oraz posługiwać się częściej językiem pozytywno-afirmującym niż językiem karcąco-negatywnym. Będzie też musiał bardziej zwrócić uwagę na ludzi duchowo zagubionych, którzy po przeobrażeniach społeczno-politycznych znaleźli się pośród jego członków”.

Innymi słowy – powtórzył za uhonorowanym niedawno Medalem św. Jerzego ks. prof. Tomaszem Halikiem – w czasie niebezpiecznej infekcji, choroby populizmu i nacjonalizmu, które są fałszywą odpowiedzią na strach płynący ze skomplikowanego i nieoczywistego świata dzisiejszego, Kościół ma być, mówiąc językiem papieża Franciszka, szpitalem polowym. A dobry szpital proponuje służby diagnostyki, profilaktyki, terapii i rehabilitacji. „Osobiście uważam, że nad rozwinięciem tych kościelnych rzeczywistości warto naprawdę popracować” – przyznał Prymas i sięgając raz jeszcze do wykładu czeskiego teologa powtórzył jego przestrogę odnośnie pokusy oczekiwania rozwiązania istniejących problemów tylko w reformie struktur kościelnych. „Te reformy są oczywiście konieczne lecz mogą przynieść owoce tylko wtedy, kiedy będą to owoce głębokiej duchowej reformy, ważnej troski o duchowe rozeznawanie i kontemplatywne odczytywanie znaków czasu” – powtórzył na koniec za ks. Halikiem abp Wojciech Polak.

W 9. edycji „Dialogów Świętojańskich” obok Prymasa Polski udział wzięli także: redaktor naczelny „Więzi” Zbigniew Nosowski oraz prawnik Maciej Tomecki. Spotkanie odbyło się 8 grudnia w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku.

B. Kruszyk
Fot. FB ECS