Uwaga narzeczeni – będą zmiany

Wraz z Adwentem wchodzi w życie nowa instrukcja duszpasterska regulująca zasady przygotowania do zawarcia sakramentu małżeństwa w archidiecezji gnieźnieńskiej. Główna zmiana dotyczy przygotowania bliższego, czyli tzw. „kursu przedmałżeńskiego”.

Dlaczego będzie po nowemu? – Bo musimy dopasować praktykę duszpasterską do zmieniających się czasów – tłumaczy ks. dr Jakub Dębiec, szef Wydziału Duszpasterskiego Kurii Metropolitalnej w Gnieźnie. – Nie chodzi przy tym – dodaje – o zmianę treści nauczania, a jedynie o zmianę formy, która największym modyfikacjom ulegnie w obszarze wspomnianego przygotowania bliższego. W myśl instrukcji ma ono nie być tylko załatwianiem formalności i zdobywaniem „papierków”, ale faktycznie ma dać młodym do myślenia i pomóc im odpowiedzieć na istotne pytania dotykające wielu sfer ich przyszłego wspólnego życia.

 

Dalej, bliżej, już

Zgodnie z nauczaniem Kościoła  proces przygotowania do małżeństwa podzielony jest na trzy etapy: przygotowanie dalsze, bliższe i bezpośrednie. To pierwsze rozpoczyna się już w dzieciństwie. Ogromną rolę odgrywa tu przykład rodziców, który – jak wiadomo – w dużym stopniu kształtuje przyszły obraz małżeństwa i rodziny u dzieci. Stąd tak ważna i pilna potrzeba pedagogizacji rodziców. – Chodzi głównie o zintensyfikowanie działań i wykorzystanie wszystkich istniejących możliwości, zwłaszcza tych związanych z przygotowaniem do sakramentu chrztu, pierwszej komunii świętej i bierzmowania, tak, by nie były one jedynie instruktażem, ale autentyczną katechezą, pomagającą rodzicom odkryć ich rolę, jako świadków wiary względem ich dzieci, przygotowujących się do przyjęcia sakramentów – wyjaśnia ks. Dębiec. Dodaje również, że przygotowanie w rodzinie, jak dotąd, wspierać będzie szkoła i parafia podejmując temat wychowania do miłości i odpowiedzialności adekwatnie do wieku i zgodnie z programem, a więc szczególnie intensywnie na etapie edukacji ponadgimnazjalnej. I tu zmiana formalna. Wraz z początkiem Adwentu, a więc po 27 listopada br., nie będzie organizowana już dłużej katecheza ponadgimnazjalna w tej formie, co dotychczas. Czyniła ona bowiem zadość przygotowaniu bliższemu i kończyła się otrzymaniem stosowanego zaświadczenia. Od 27 listopada takowe zaświadczenia będą otrzymywali ci, którzy już jako narzeczeni, uczestniczyć będą w katechezach dla narzeczonych. Zaświadczenia wydane do 27 listopada będą jednak ważne i w pełni honorowane, a posiadającym je narzeczonym będzie proponowane uczestnictwo w różnych formach przygotowania bliższego, aczkolwiek uczestnictwo w nich nie będzie dla tych narzeczonych obowiązkowe.

Tylko dla narzeczonych

Obecni czterdziestolatkowie pamiętają lub nie, że kurs przedmałżeński mieli w liceum na lekcji religii. Zaświadczenie o jego ukończeniu często rzucali w kąt, a gdy przyszło do rezerwacji daty ślubu zaczynały się gorączkowe poszukiwania. Nie pamiętali, gdzie kartkę schowali nie wspominając o tym, czego on faktycznie dotyczył. Po 2004 roku przygotowanie do małżeństwa zaczęto realizować podczas katechezy parafialnej. Uczęszczająca na nią młodzież otrzymywała zaświadczenia o jej ukończeniu i sytuacja często się powtarzała, bo okres między ukończeniem katechezy, a decyzją o wstąpieniu w sakramentalny związek małżeński ewidentnie się wydłuża. Na ślubnym kobiercu stają już nie dwudziesto- czy dwudziestoparolatkowie, ale ludzie przed i po trzydziestce. Ile po dziesięciu latach z katechez pamiętają? Zapewne niewiele, szczególnie, że uczestnicząc w nich często nie myśleli jeszcze o tak poważnej sprawie jak małżeństwo. I stąd zmiany. Według nowych zasad katechezy  będą adresowane wyłącznie do narzeczonych i będą w nich uczestniczyli wspólnie po tym, jak podejmą decyzję, by się pobrać. Nie należy ich jednak mylić z przygotowaniem bezpośrednim obejmującym spotkania z duszpasterzem i doradcami życia rodzinnego tuż przed ślubem. Powtórzmy. Chodzi o katechezy, zwane popularnie kursem przedmałżeńskim i prowadzone kiedyś podczas lekcji religii, a obecnie realizowane w ramach katechezy parafialnej dla młodzieży ponadgimnazjalnej, których formuła wraz z pierwszą niedzielą Adwentu (27 listopada br.) ulega zmianie i będzie odtąd podstawową i obowiązkową formą bliższego przygotowania do małżeństwa, obowiązującą narzeczonych. 

Jak, gdzie i kiedy?

W myśl instrukcji na powyższe przygotowanie złoży się cykl katechez dla narzeczonych obejmujący minimum sześć cotygodniowych spotkań trwających od 1,5 do 2 godzin zegarowych. Jak tłumaczy ks. Jakub Dębiec będzie on organizowany w jednym miejscu w dekanacie z częstotliwością dostosowaną do potrzeb – raz, dwa, a w razie konieczności więcej razy w roku. Terminarz przygotują księża dziekani poszczególnych dekanatów we współpracy z dziekanami rejonowymi. Narzeczeni będą go otrzymywać w momencie rezerwowania terminu ślubu. Uczestnictwo w tej katechezie winni oni rozpocząć minimum pół roku przed planowanym terminem ślubu. Zalecane będzie, by cały cykl odbyli w jednym miejscu, niemniej jeśli zajdzie taka konieczność, zacząć mogą w jednym dekanacie, a ukończyć w innym. Katechezy w czasie kursu poprowadzą duszpasterze oraz pary małżeńskie, a także specjaliści z różnych dziedzin np. lekarze, pedagodzy, psycholodzy, doradcy życia rodzinnego, asystenci rodzinni. Spotkania będą miały formę zarówno prelekcji, jak i warsztatów, tak by narzeczeni brali w nich czynny udział. Ich ramowy program przygotowuje Referat Rodzin Kurii Metropolitalnej w Gnieźnie i będzie on obowiązywał we wszystkich dekanatach. Po ukończeniu całego cyklu, narzeczeni otrzymają zaświadczenie, które będą mogli przedłożyć w kancelarii parafialnej. I tu uwaga. Powyższego kursu nie będzie można zastąpić np. kursem weekendowym, internetowym czy innym. Od 27 listopada br., by otrzymać zaświadczenie trzeba będzie uczestniczyć w sześciu spotkaniach w dekanacie. Narzeczonym będą również proponowane formy dodatkowe jak rekolekcje, dni skupienia, warsztaty i weekendowe spotkania, które już teraz odbywają się także na terenie naszej archidiecezji.

Zaręczyny i modlitwa za narzeczonych

Omawiana instrukcja zaleca również większe włączenie wspólnoty parafialnej w przygotowanie narzeczonych do małżeństwa. Dobrze jeśli w parafii znajdzie się choć jedno małżeństwo, które zechce towarzyszyć i wspierać młodych do momentu ślubu oraz w pierwszym etapie ich wspólnego życia. Wspólnoty parafialne zachęcane są także do wprowadzenia regularnych modlitw za narzeczonych. Instrukcja zwraca także uwagę na pielęgnowanie pięknej tradycji zaręczyn, które powinny się odbyć przynajmniej pół roku przed ślubem. Wedle wskazań KEP rodzice obydwu stron (a w razie ich braku opiekunowie z ramienia rodziny – dziadkowie lub ktoś z rodzeństwa rodziców, względnie najstarszy brat czy siostra) są upoważnieni przez biskupa diecezjalnego do błogosławienia pierścionków zaręczynowych, które następnie wymieniają sobie oblubieńcy, oświadczając, że odtąd będą się uważać za narzeczonych i zamierzają się pobrać w ustalonym czasie, jeżeli przez wzajemne poznanie się, zgodnie dojdą do przekonania, że potrafią stworzyć dobrane i zgodne małżeństwo. Jako zaręczeni uczestniczą też w przygotowaniu bezpośrednim, które jest trzecim i ostatnim etapem przygotowania do zawarcia sakramentu małżeństwa. I tutaj od strony formalnej nic się nie zmienia. Jak dotąd obejmuje ono kanoniczne badanie narzeczonych, rozmowę z duszpasterzem i spotkanie w ramach poradnictwa rodzinnego. Instrukcja zwraca uwagę na pogłębiony dialog z narzeczonymi, tak by wspomniana rozmowa nie była jedynie formalnością, lub co gorzej, przesłuchaniem, ale by ukazała im piękno i znaczenie liturgii sakramentu małżeństwa oraz przypomniała zasady odpowiedzialnego rodzicielstwa. Jakie będą owoce nowej formuły przygotowania do małżeństwa? To – jak czytamy w instrukcji – zależy od tych, którzy będą ją realizować i w niej uczestniczyć. Od tych drugich zależy też coś więcej – ich przyszłe, wspólne, małżeńskie życie. 

Bernadeta Kruszyk „Przewodnik Katolicki”