Zakończenie Roku Prymasowskiego
W Gnieźnie rozpoczną się w sobotę uroczystości odpustowe ku czci św. Wojciecha, podczas których zakończony zostanie jubileusz 600-lecia prymasostwa w Polsce. Biskupi, duchowni i pielgrzymi modlić się będą pod przewodnictwem legata papieskiego kard. Vincenta Nicholsa, prymasa Anglii i Walii.
W liście do kard. Nicholsa papież Franciszek wspomniał pierwszego prymasa Polski kard. Mikołaja Trąbę, który tytuł prymasowski otrzymał w czasie Soboru w Konstancji. Polecił też swojemu przedstawicielowi, by podczas uroczystości w Gnieźnie, wskazując na postać św. Wojciecha, zachęcił wiernych, aby „pilnie strzegli swej ponad tysiącletniej chrześcijańskiej tradycji oraz pobożności”.
Katolicki prymas Anglii i Walii będzie reprezentował papieża na zakończeniu jubileuszu prymasostwa nieprzypadkowo. W 1515 roku papież Leon X w bulli nadającej prymasowi Janowi Łaskiemu tytuł legata urodzonego Stolicy Apostolskiej wskazał, że zakres uprawnień prymasów Polski jest taki, jaki posiadają inni legaci, a szczególnie prymas Anglii w Canterbury (wówczas, przed schizmą króla Henryka VIII, diecezji katolickiej, obecnie anglikańskiej) na mocy prawa, przywileju i zwyczaju. W skład legacji papieskiej wejdą także dwaj księża z Gniezna: ks. kan. Zbigniew Przybylski, kanclerz Kurii Metropolitalnej w Gnieźnie oraz ks. kan. Maciej Olczyk, wicerektor gnieźnieńskiego seminarium duchownego, którzy będą towarzyszyć legatowi papieskiemu w czasie jego pobytu w Gnieźnie.
Uroczystości rozpoczną się w sobotę o godzinie 19.30 w katedrze gnieźnieńskiej pierwszymi nieszporami o św. Wojciechu, podczas których homilię wygłosi metropolita łódzki abp Grzegorz Ryś. Po zakończeniu nabożeństwa ulicami Gniezna przejdzie procesja z relikwiami św. Wojciecha i innych świętych i błogosławionych m.in. bł. Radzyma Gaudentego – pierwszego metropolity gnieźnieńskiego, bł. Bogumiła oraz św. Jana Pawła II. Główne uroczystości odbędą się w niedzielę 29 kwietnia. Po procesji ulicami miasta, na Placu św. Wojciecha u stóp katedry, sprawowana będzie o godzinie 10.00 suma odpustowa pod przewodnictwem i z homilią kard. Vincenta Nicholsa. Tradycyjnie podczas Mszy św. Prymas Polski wręczy księgi Pisma Świętego młodzieży, a nuncjusz apostolski w Polsce abp Salvatore Pennacchio nałoży krzyże misyjne duchownym i świeckim przygotowującym się do wyjazdu na misje. W tym roku otrzyma je 26 misjonarzy z 16 diecezji. Jest wśród nich 12 kapłanów (11 diecezjalnych i 1 zakonny), 8 sióstr zakonnych, 1 brat zakonny, 1 kleryk i 4 osoby świeckie.
>> program odpustu i zakończenia jubileuszu
>> Archidiecezjalne Święto Młodych
Celebracjom liturgicznym towarzyszyć będą wydarzenia o charakterze kulturalnym i edukacyjnym. W sobotę 28 kwietnia w Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej otwarta zostanie wystawa pt. Prymasi Polski Odrodzonej, nawiązująca do przypadającej w tym roku 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Ekspozycja ukazywać będzie osoby i posługę prymasów czasu przełomu: kard. Edmunda Dalbora, kard. Augusta Hlonda i kard. Stefana Wyszyńskiego. Podczas spotkania zaprezentowana zostanie także monografia „Dzieje prymasostwa polskiego” będąca pierwszym tak obszernym opracowaniem historii prymasowa w Polsce. W prezentacji udział weźmie Prymas Anglii i Walii kard. Vincent Nichols oraz Prymas Polski abp Wojciech Polak. Uroczystości odpustowe i jubileuszowe zakończą się w niedzielne popołudnie drugimi nieszporami o św. Wojciechu pod przewodnictwem i z homilią bp. Wiesława Śmigla z Torunia. Po zakończeniu nabożeństwa Prymas Polski udzieli tradycyjnego błogosławieństwa dzieciom.
Transmisję on-line wszystkich uroczystości (sobotnich i niedzielnych nieszporów, prezentacji monografii w Muzeum oraz niedzielnej sumy odpustowej) będzie można oglądać na stronach www.prymaspolski.pl www.archidicezja.pl oraz kanale YouTube archidiecezji gnieźnieńskiej.
Arcybiskupi gnieźnieńscy noszą tytuł Prymasa Polski od pierwszej połowy XV wieku. Ustanowienie tej godności dla Kościoła w Polsce nastąpiło przy poparciu króla Władysława Jagiełły podczas soboru w Konstancji (1414-1418). Tytuł ten otrzymał metropolita gnieźnieński Mikołaj Trąba. Taką informację przekazał ówczesny polski historyk Jan Długosz, gdyż dokument soborowy nie zachował się do naszych czasów. Na mocy bulli Leona X Pro excellenti z roku 1515 prymas Jan Łaski otrzymał dla siebie i swoich następców przywileje legata urodzonego Stolicy Apostolskiej. Wspomniany dokument poddawał jurysdykcji prymasowskiej i legackiej metropolię lwowską. Dokument papieski nie precyzował dokładnie zakresu władzy prymasa. Określał ogólnikowo, że zakres uprawnień prymasów Polski jest taki, jaki posiadają inni legaci, a szczególnie prymas Anglii w Canterbury na mocy prawa, przywileju i zwyczaju. Z racji wyjątkowej pozycji prymasa, w różnych czasach i z różnych racji, przysługiwały mu liczne prawa i przywileje. Prymas koronował króla i królową Polski, przewodniczył królewskim ślubom i pogrzebom, zwoływał synody prymacjalne, którym przewodniczył, stanowił najwyższy trybunał sądowy kościelny w Polsce, troszczył się o cały Kościół w Polsce i jego właściwą administrację, reprezentował Kościół polski na zewnątrz, miał przywilej noszenia szat purpurowych na wzór kardynałów Kościoła rzymskiego. Po śmierci ostatniego z Jagiellonów, króla Zygmunta Augusta, na sejmie w 1572 r. sejm i senat polski przyznały prymasom Polski urząd interrexa.
B. Kruszyk KAI
