Trybunał Metropolitalny

Trybunał Metropolitalny w Gnieźnie jest pierwszą instancją sądową dla wszystkich spraw spornych i karnych, które mu podlegają zgodnie z przepisami prawa (kan. 1404 KPK i następne), jeśli nie zostały zastrzeżone przez Biskupa Diecezjalnego (kan. 1420 §2 KPK). Trybunał Gnieźnieński jest Trybunałem Apelacyjnym dla Trybunału Włocławskiego i Bydgoskiego oraz dla Trybunału Ordynariatu Polowego. Trybunałem Apelacyjnym dla Trybunału Gnieźnieńskiego jest Trybunał Metropolitalny w Poznaniu. Trybunał Gnieźnieński, zgodnie z kan. 1673 KPK, jest kompetentny do prowadzenia procesów o nieważność małżeństw, które zostały zawarte w Archidiecezji Gnieźnieńskiej.

Opłaty sądowe 

OFICJAŁ
ks. Andrzej KOZAKOWSKI

WICEOFICJAŁ
ks. Andrzej BIAŁCZYK

AUDYTOR
ks. Marcin KORYBALSKI

PROMOTOR SPRAWIEDLIWOŚCI
ks. Michał HINZ

OBROŃCY WĘZŁA MAŁŻEŃSKIEGO
Iwona MIGA
ks. Michał HINZ
Maciej SZCZEPAŃSKI

NOTARIUSZE
Iwona MIGA
Magdalena SAWICKA
Zuzanna CHUDY

SĘDZIOWIE DIECEZJALNI
ks. Waldemar CZARNECKI
ks. Łukasz JAWORSKI
ks. Sebastian KOŁODZIEJCZYK
ks. Marcin KORYBALSKI
ks. Grzegorz KWAŚNIEWSKI
ks. Piotr LEWANDOWSKI
ks. Marcin ŁOJKO
ks. Aleksander SOBCZAK

ADWOKACI

Karolina BLEJWAS-SZYMCZAK
mgr prawa
ul. E. Orzeszkowej 20G/53
62-200 Gniezno
tel. 730 109 997
e-mail: kancelariaadwokatkoscielny@gmail.com

Arletta BOLESTA
dr teologii, lic. prawa kan.
31-455 Kraków
ul. Ułanów 46/100
e-mail: a.bolesta@op.pl

Maciej CIESIELSKI
mgr prawa, prawnik kanonista
os. Letnie 42
62-200 Wełnica
tel. 886 223 397
e-mail: m.w.ciesielski@wp.pl

Bolesław A. DÙLLEK
dr teol., mgr lic. praw. kan.
tel: 511 324 109
e-mail: kontakt@cancellariacanonica.pl
www.cancellariacanonica.pl

Rafał KORNAT
mgr lic. praw. kan.
Kancelaria Prawa Kanonicznego Dignitas
ul. Żeromskiego 92/2a
26-600 Radom
tel. 502 863 698, 508 159 819

Mateusz ŁĄTKOWSKI
adwokat, mgr lic. prawa kan.
61 – 714 Poznań
Aleja Niepodległości 51
www.kancelaria-latkowski.pl
e-mail: adwokat@kancelaria-latkowski.pl
tel. 660 696 348

Jacek MARCINKOWSKI
mgr lic. prawa kan., mgr prawa
64-840 Budzyń (archidiecezja gnieźnieńska, dekanat chodzieski)
ul. Lipowa 24
tel. 530 893 344
e-mail: jac.marcinkowski@gmail.com

Dawid NIEMCZYCKI
mgr lic. prawa kan.
Skrytka pocztowa 45
01-900 Warszawa 118
tel. 885 367 037
e-mail: biuro@kancelariakanoniczna.com.pl
http://www.kancelariakanoniczna.com.pl

Bartosz RAKOCZY
dr hab. prawa
Kancelaria prawna: ul. Narutowicza 5
88 – 100 Inowrocław
tel. 604 607 911
e-mail: bartoszrakoczy@wp.pl

Dorota URBANOWSKA-WÓJCIŃSKA
Garbary 95b/69
61-757 Poznań
tel. 694903509
d.urbanowska@adwokat-koscielny.pl
Możliwość umówienia spotkania w Gnieźnie w siedzibie kancelarii adwokackiej adw. Karoliny Zabłockiej-Ciemny ul. Bolesława Chrobrego 43/5; 62-200 Gniezno

Sens procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa
Zrozumienie sensu procesu o nieważność małżeństwa wymaga najpierw zrozumienia tego, czym jest katolickie małżeństwo.  W najgłębszym sensie nie jest ono bowiem jedynie umową między samymi małżonkami odnośnie do ich wspólnego życia. Małżeństwo katolickie polega na przyjęciu do życia małżonków wizji, jaką ma sam Pan Bóg względem tej wyjątkowej, międzyludzkiej wspólnoty. Wizja ta została odczytana przez Kościół, który interpretuje wolę Pana Boga wyrażoną w Piśmie świętym. Katechizm Kościoła Katolickiego w numerze 1603 uczy: „Przymierze małżeńskie, przez które mężczyzna i kobieta tworzą ze sobą wspólnotę całego życia, skierowaną ze swej natury na dobro małżonków oraz do zrodzenia i wychowania potomstwa, zostało między ochrzczonymi podniesione przez Chrystusa Pana do godności sakramentu”. Kościół pośród istotnych elementów małżeństwa wylicza trzy przymioty i dwa cele. Istotnymi przymiotami są: jedność, nierozerwalność, sakramentalność. Istotnymi celami natomiast: dobro samych małżonków, zrodzenie i wychowanie potomstwa. Tylko te osoby, które w momencie zawierania małżeństwa, akceptują i są zdolne do podjęcia wszystkich tych elementów, zawierają małżeństwo sakramentalne. Takie małżeństwo jest ważnie zawarte i nierozerwalne. Jak więc wynika z powyższego, miarodajny dla nauczania Kościoła i tym samym dla Trybunału kościelnego jest tylko sam moment zawarcia małżeństwa. Jeśli w tym momencie małżonkowie zgodzili się na wizję małżeństwa kościelnego i byli zdolni do jego podjęcia w swoim życiu, to ich małżeństwo powstało i wiąże ich w sumieniu i przed Bogiem. Może zdarzyć się jednak sytuacja, gdy któryś z małżonków podczas zawierania małżeństwa odrzuca jeden z istotnych elementów małżeństwa albo nie jest obiektywnie zdolny do podjęcia któregoś z nich (np. z racji na nieprawidłowo ukształtowaną osobowość). W takim przypadku zawiera małżeństwo nieważnie, czyli nie zawiera go w ogóle. Takie małżeństwo jest przedmiotem zainteresowania Trybunału kościelnego. Ten, w drodze procesu sądowego, stwierdza nieważność małżeństwa, czyli to, że nic się nie dokonało. Trybunał zatem nie unieważnia małżeństwa, ponieważ taki proces sugerowałby, że małżeństwo przez jakiś czas od jego zawarcia było jeszcze ważne, a potem straciło swoją ważność. Podobna myśl usprawiedliwiałaby ewentualny rozwód, co jest niezgodne (według przedstawionego wyżej) z nauczaniem Kościoła. Prawo do zaskarżenia małżeństwa posiadają małżonkowie (jeden z nich albo obydwoje). Strona prosząca o proces zostaje ukonstytuowana jako strona powodowa, natomiast druga strona małżeństwa nazywa się stroną pozwaną. W niektórych sytuacjach małżeństwo może zaskarżyć rzecznik sprawiedliwości. W celu rozpoczęcia procesu o nieważność małżeństwa należy zredagować skargę powodową, dołączając także wymagane dokumenty. Skargę z dokumentami należy skierować do Trybunału kościelnego diecezji, na terenie której małżeństwo zostało zawarte bądź diecezji miejsca zamieszkania strony pozwanej. Po uzyskaniu odpowiedniej zgody jest możliwe, aby proces poprowadził Trybunał miejsca zamieszkania strony powodowej lub Trybunał diecezji, na terenie której trzeba będzie zbierać dowody (co w przypadku małżeństw należy rozumieć jako Trybunał diecezji zamieszkania świadków). W celu poprawnego zredagowania skargi powodowej warto zapoznać się z instrukcją jej przygotowania.

Dyspensa od małżeństwa ważnie zawartego a niedopełnionego
Małżeństwo zawarte domaga się dopełnienia poprzez współżycie cielesne małżonków. Stanowi ono wyraz jedności małżonków i najpełniej wyraża ich wzajemną miłość. W duchu wiary należy przyjąć, że jest ono możliwe tylko i wyłącznie w małżeństwie. Wbrew istniejącej mentalności trzeba podkreślić, że współżycie cielesne nie jest wartością samą w sobie i nie może być pojmowane jako chęć zaspokojenia swojego popędu. Poza małżeństwem współżycie staje się czymś oderwanym od swej istoty i jest w konsekwencji grzechem ciężkim. Może zdarzyć się sytuacja, że małżonkowie po zawarciu swojego małżeństwa nie dopełnili go, czyli nie współżyli seksualnie. Kościół postrzega takie małżeństwo jako zawarte ważnie, ale niedopełnione. W takim przypadku jest możliwe rozwiązanie węzła małżeńskiego poprzez dyspensę od takiego małżeństwa. Mogą o nią prosić oboje małżonkowie albo jeden z nich, nawet wbrew woli drugiego. Do uzyskania niniejszej dyspensy wymaga się wskazania słusznej przyczyny. Dyspensa skutkuje tak samo, jak w przypadku wyroku stwierdzającego nieważność małżeństwa, możliwością zawarcia małżeństwa sakramentalnego. W celu uzyskania niniejszej dyspensy należy złożyć prośbę do biskupa Rzymu, czyli do papieża za pośrednictwem biskupa diecezjalnego swojego zamieszkania. W treści prośby należy wskazać, że po zawarciu małżeństwa nie zostało ono dopełnione przez współżycie seksualne, z jakiej przyczyny nie nastąpiło współżycie oraz jaka przyczyna skłania małżonka do tego, że prosi o taką dyspensę. To, że małżeństwo nie zostało dopełnione może świadczyć także o tym, że małżeństwo nie zostało zawarte ważnie, czyli że w ogóle nie powstało. Prawo kanoniczne wśród wielu przeszkód powodujących nieważność małżeństwa wskazuje m.in. impotencję, czyli niezdolność do odbycia aktu cielesnego oraz niezdolność z przyczyn natury psychicznej do podjęcia obowiązków małżeńskich. W związku z tym wydaje się, że o dyspensę od małżeństwa zawartego ważnie, a niedopełnionego, można prosić, gdyby braku współżycia nie usprawiedliwiała ani impotencja, ani niezdolność z powodów natury psychicznej. Gdyby współżycie nie miało miejsca z którejś z tych racji, korzystniej byłoby prosić Trybunał kościelny o proces o nieważność małżeństwa niż biskupa Rzymu o dyspensę. W przypadku ubiegania się o dyspensę od małżeństwa ważnie zawartego, a niedopełnionego, po wpłynięciu prośby – jeśli ta okaże się zasadna – biskup diecezjalny zarządza przeprowadzenie postępowania dowodowego. Na etapie diecezji gromadzi się tylko prawem wymagane dowody. Po zakończeniu niniejszego postępowania biskup diecezjalny i prowadzący postępowanie dowodowe załączają swoje opinie i przekazuje sprawę do Stolicy Apostolskiej. Tylko ona jest kompetentna do rozpoznania faktu niedopełnienia małżeństwa. Dyspensy udziela natomiast sam biskup Rzymu, wydając reskrypt.

Skarga powodowa

Prośba o dyspensę od małżeństwa ważnie zawartego a niedopełnionego

Instrukcja sporządzenia skargi powodowej